Croeso i Gornel Ceidwaid y Fro! Darganfyddwch ddiweddariadau cyffrous o'n parciau a chefn gwlad, lle mae cadwraeth a chymuned yn dod ynghyd. O bori cyfeillgar i fywyd gwyllt yn Cosmeston i brosiectau coetir ym Mhorthceri, mae ein Ceidwaid yn ymroddedig i warchod harddwch naturiol y Fro...
DIWEDDARIAD IONAWR:
Llynnoedd Cosmeston:
Mae amser y gaeaf yn ddelfrydol ar gyfer rheoli cynefinoedd ac mae'r grwpiau gwirfoddol yn Cosmeston wedi bod yn brysur yn helpu'r Ceidwaid gyda sawl tasg. Y swyddi diweddaraf oedd torri a chribinio yn y gwlyptir o amgylch y West Lake a Phwll Gwas y Neidr. Mae’r holl waith yn cael ei wneud o dan drwyddedai ac wedi’i gymeradwyo gan Cyfoeth Naturiol Cymru CNC. Daeth nifer dda i’r sesiynau gwirfoddoli gyda phawb yn mwynhau’r gwaith awyr agored a oedd hefyd yn cynnwys egwyl am goffi a bisgedi.
Mae gwaith coed parhaus hefyd wedi'i wneud ar lawer o goed Ynn sydd wedi'u nodi fel coed ynn yn ôl. Lle bo modd, mae coed ynn wedi'u tocio, mae hyn yn golygu eu tocio'n ôl i brif foncyff y goeden.
Yr Arfordir Treftadaeth:
Llwybr Arfordir Cymru: Mae tîm y Ceidwaid wedi bod yn torri prysgwydd dros y gaeaf ar lawer o ardaloedd Llwybr Arfordir Cymru o Aberddawan i Ogwr ar y môr (Aberddawan, Trwyn y Tŷ Haf, Tresilian, Cwmmawr ac Ogwr)
Rholio’n ôl yn Sain Dunwyd: Mae rhan o lwybr arfordir Cymru yn Sain Dunwyd wedi’i symud ymhellach i mewn i’r tir yn ddiweddar a gosodwyd llinell ffens newydd gan gontractwr
Difrod Stormydd: Mae’r Ceidwaid wedi bod allan yn cwympo ac yn clirio coed a oedd wedi cwympo a oedd yn rhwystro llwybrau troed ar stad Penllyn a Chastell Alun ar ôl stormydd.
Porthceri:
Gwaith contract: Mae Contractwyr Allanol wedi bod yn brysur yn gweithio ar waith gwella maes parcio. Mae'r gwaith yn dal i fod ar amser i'w orffen erbyn diwedd mis Mawrth. Gwaith maes parcio yn mynd rhagddo'n dda gyda cherrig ymyl yn cael eu gosod ar gyfer y cynllun newydd.
Ceidwaid: Trefnodd a chynhaliodd Ceidwaid Porthceri ddiwrnod clirio tîm llawn gyda cheidwaid o Southerndown a Cosmeston yn ymuno i helpu. Yn ystod y dydd llwyddodd y ceidwaid i glirio chwe choeden fawr oedd wedi cwympo a oedd yn achosi rhwystrau i lwybrau a nentydd. Lle gallant, mae ceidwaid yn gadael coed sydd wedi cwympo yng nghanol y goedwig fel cynefin. Mae ceidwaid Porthceri wedi gorffen torri eu rhan 6 milltir o lwybr arfordir cymru. Mae'r ceidwaid hefyd wedi dechrau cynllunio eu toriad hawliau tramwy cyhoeddus mewndirol. Mae gan Fro Morgannwg tua 586km o hawliau tramwy cyhoeddus. Mae'r rhan fwyaf o'r llwybrau hyn yn cael eu torri a'u cynnal gan y Gwasanaeth Ceidwaid.
Sesiynau gwirfoddolwyr: Mae ein gwirfoddolwyr wythnosol wedi bod yn helpu gyda rheoli cynefinoedd gan gynnwys clirio pyllau/nentydd. Bydd hyn yn helpu i baratoi'r pyllau ar gyfer sesiynau trochi pyllau'r ysgol yn ystod yr haf. Mae’r gwirfoddolwyr hefyd wedi bod yn brysur yn tacluso y tu ôl i’n contractwyr torri coed. Maen nhw wedi bod yn creu pentyrrau o docion cynefin ar draws coetiroedd. Gyda pheth o'r malurion mae ein gwirfoddolwyr hefyd wedi dechrau creu clawdd marw wedi'i leoli ar gaeau uchaf Porthceri.
Bywyd gwyllt: Isod mae gennym lun o grehyrod bach a dynnwyd gan un o'r Ceidwaid ym Mhorthceri. Roedd y crëyr bach yn brin yn y DU ar un adeg ond mae bellach yn byw ar draws De Cymru a Lloegr. Mae'n grëyr glas bach gwyn sy'n bwydo ar bysgod ac anifeiliaid bach eraill ac mae ganddo draed melyn nodedig. Fe'u canfyddir yn aml yn ymweld â Phorthceri yn ystod misoedd gwlypach y gaeaf maent i'w gweld yn rheolaidd ar safle'r hen gwrs golff yn chwilio am fwyd yn y pyllau newydd ac o'u cwmpas. Mae llawer iawn o grifft llyffant hefyd wedi'i weld mewn pyllau ledled y parc gan ychwanegu at lwyddiant cyffredinol y cwrs golff bywyd gwyllt a oedd unwaith yn wag.
Problemau: Er bod y tywydd wedi bod yn oer bu cynnydd mewn gwersylla a thanau na chaniateir yn y parc. Mae'r gwersyllwyr hyn yn gadael bagiau o sbwriel a barbeciws wedi'u taflu yn y parc.
DIWEDDARIAD RHAGFYR:
Porthceri:
Yn Porthceri Parc Gwledig , mae gwaith gwella meysydd parcio bellach ar y gweill diolch i gyllid gan grant Hanfodion Gwych Llywodraeth Cymru, a disgwylir i'r gwaith barhau tan ddiwedd mis Mawrth.
Mae tîm Ceidwaid Porthceri wedi bod yn canolbwyntio ar reoli Helygen y Môr sy’n ymledu ar hyd Llwybr Arfordir Cymru, gan sicrhau bod y llwybr yn parhau i fod yn hygyrch ac yn groesawgar. Mae pori cadwraethol hefyd wedi bod yn llwyddiannus y tymor hwn, gyda 10 o badogau pori defaid ger y caeau uchaf a’r maes parcio gwaelod. Tra bod y defaid bellach wedi eu cymryd oddi ar y safle, byddant yn dychwelyd i bori yn yr haf.
Mae monitro bywyd gwyllt wedi bod yn uchafbwynt i'r tîm, gyda chamerâu bywyd gwyllt yn dal Gweithgaredd o ddyfrgwn, moch daear, a llwynogod ledled y parc. Mae pum coch y berllan hefyd wedi'u gweld yn gwneud defnydd o wrychoedd y parc, gan ychwanegu sblash bywiog o fywyd i dirwedd y gaeaf. Mae grwpiau gwirfoddol wythnosol Porthceri wedi bod yn amhrisiadwy, gan gynorthwyo gyda gwaith cynnal a chadw parciau ac ymdrechion oddi ar y safle, megis clirio llwyni yng Ngwarchodfa Natur Aberddawan. Fodd bynnag, pryder cynyddol fu’r cynnydd amlwg mewn baw cŵn, yn enwedig yn y caeau uchaf, gyda rhai bagiau gwastraff yn cael eu taflu mewn coed. Atgoffir ymwelwyr i gadw'r parc yn lân ac yn bleserus i bawb.
Llynnoedd Cosmeston:
Sicrhawyd cyllid trwy'r Bartneriaeth Natur Leol (LNP) i osod cuddfan adar newydd yn edrych dros y West Lake tawelach yn Llynnoedd Cosmeston. Bydd gan y guddfan adar newydd seddi a deunydd dehongli i hysbysu ymwelwyr o'r bywyd gwyllt y maent yn debygol o'i weld. Y gobaith yw y bydd y prosiect wedi'i gwblhau a'i osod erbyn diwedd mis Mawrth 2025. Mae enghraifft yn dangos y math o ddyluniad cuddfan adar a fydd yn cael ei gosod i'w gweld yn y llun isod. Hyd yn oed gyda chyfnod gwyliau mis Rhagfyr roedd ein gwirfoddolwyr ymroddedig yn dal i gynnig dros 65 awr o’u hamser i helpu gyda gwaith rheoli cynefinoedd yn llynnoedd Cosmeston.
Yr Arfordir Treftadaeth:
Gyda chymorth gwirfoddolwyr gosododd Ceidwaid yr Arfordir treftadaeth bont newydd yng Nghwm Mawr ar Lwybr Arfordir Cymru. Fel y gwelir yn y lluniau cyn ac ar ôl bydd y bont newydd yn gwneud y mynediad yn llawer haws i'r rhai sy'n cerdded y llwybr. Cynhaliodd y tîm hefyd rywfaint o waith rheoli cynefinoedd yng nghoed y Monks ar gyfer Grŵp Cymunedol Wig Cynaliadwy a'r Bartneriaeth Natur Leol. Roedd y gwaith yn cynnwys rheoli glaswelltir, coetir a lledaeniad prysgwydd. Cafodd rhywfaint o redyn ei dorri a'i deneuo hefyd ar gyfer Prosiect Adfer y Ddawan.
DIWEDDARIAD TACHWEDD:
Llynnoedd Cosmeston:
Yn Llynnoedd Cosmeston mae'r da byw wedi dychwelyd unwaith eto am yr ail flwyddyn, ac mae pori cadwraethol yn digwydd gyda niferoedd bach o wartheg a defaid. Mae'r gwartheg sy'n cynnwys Aberdeen Angus, Henffordd a Short Horn i'w gweld yng nghaeau'r Colomendy. Mae'r defaid sy'n cynnwys Shetland Herdwick a Duon Albanaidd yn y cae drws nesaf i'r Pentref Canoloesol. Mae arwyddion yn eu lle ym mhob pwynt mynediad sy'n cynghori ymwelwyr am dda byw, am fwy o wybodaeth am bori cadwraethol dilynwch y ddolen YMA!
Mae Cosmeston hefyd wedi gweld dau bwll newydd yn cael eu creu gyda chyllid grant gan y Bartneriaeth Natur Leol ac ymgynghoriad â Chadwraeth Amffibiaid ac Ymlusgiaid. Cymerodd y pyllau sydd wedi eu lleoli yng Nghaeau'r Colomendy 5 diwrnod i'w creu ac ar ôl y glaw trwm eisoes wedi llenwi i'r ymylon. Am fwy o wybodaeth am lynnoedd a phyllau dilynwch y ddolen YMA!
Porthceri:
Porthceri Parc Gwledig wedi derbyn cefnogaeth gan y Cynllun Grant Buddsoddi mewn Coetiroedd (TWIG) ac fel rhan o'r prosiect rydym yn croesawu ein Swyddog Prosiect Coetir newydd, Matt, i gyflawni'r nodau.
Dywedodd Matt, "Rwy'n hynod ddiolchgar i fod yn rhan o dîm Porthceri a helpu i reoli eu coetir hanesyddol 84 hectar. Bydd cyllid TWIG yn caniatáu i ni wella mynediad i goetiroedd i bawb, ymgysylltu â'r gymuned leol a chynyddu bioamrywiaeth coetir. Cadwch lygad am ein digwyddiadau coetir a chyfleoedd gwirfoddoli sydd ar ddod."
@HeritageFundCYM #NationalTreeWeek
Yr Arfordir Treftadaeth:
Mae'r Ceidwaid ar yr Arfordir Treftadaeth wedi bod yn rhoi peiriant rheoli o bell newydd 'Robocut' ar brawf. Defnyddiwyd Robocut i dorri cae’r plwyf yn Graig Penllyn ger y Bont-faen (SoDdGA Cae’r rhedyn) Rheolir cae’r plwyf fel gweirglodd gyda’r toriadau’n cael eu cribinio gan wirfoddolwyr yn y gymuned
Gadewch i’n parciau a’n gerddi eich ysbrydoli:
Pennawd Credyd llun: @bnfwlr1989
