Gerdd Fysig Y Bont-Faen 

Dengys cofnodion hanesyddol fod y gaer furiau, ar ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg, wedi'i gosod allan yn ffurfiol gyda llwybrau a gwelyau, yn ôl pob tebyg i ddyluniad a oedd wedi'i sefydlu flynyddoedd lawer ynghyt. Ar un adeg defnyddiwyd y safle fel gardd gegin gan yr Ysgol Ramadeg ond, yn y blynyddoedd diwethaf, mae wedi gwasanaethu fel meithrinfa goed i Gynghorau De Morgannwg a Bro Morgannwg. Mae'n gorwedd gyferbyn â hen adeilad yr Ysgol Ramadeg yn Heol yr Eglwys, o fewn muriau'r dref ganoloesol. Roedd y safle wedi'i esgeuluso ers rhai blynyddoedd ac roedd yn helynt rhithwir. Byddai'r cam cyntaf yn y gwaith o hamddena'r ardd yn cynnwys clirio ac ymchwilio archeolegol i'r safle. Ategodd y prosiect ddathliadau'r Bont-faen 750 i nodi creu Bwrdeistref y Bont-faen drwy siarter ym 1254.

Cafodd cangen De a Morgannwg Ganol o Ymddiriedolaeth Gardd Hanesyddol Cymru opsiwn blwyddyn ar y safle gan Gyngor Bro Morgannwg. Yn ystod 2004 buom yn archwilio anghenion a ffynonellau ariannu; cofrestredig Ymddiriedolaeth Physic Garden Ltd y Bont-faen fel cwmni cyfyngedig drwy warant ac fel elusen, cynlluniau wedi'u paratoi a dyluniadau cychwynnol. Mae canlyniad llwyddiannus i'r archwiliadau cychwynnol hyn wedi galluogi'r cynllun i symud ymlaen nes iddo agor i'r cyhoedd yn 2006. Pam Gardd Ffisig ar gyfer y Bont-faen? Yn 2004 dathlodd y Bont-faen 750 mlwyddiant ei siarter bwrdeistref gyntaf. Cynlluniwyd creu Gardd Ffisig fel rhan o'r dathliadau hyn. Ble yw e? Fe'i lleolir yn yr hen ardd furiog, a fu unwaith yn rhan o Hen Neuadd, Y Bont-faen, Bro Morgannwg yn ne Cymru Beth a ddisodlodd? Defnyddiwyd safle yn ddiweddar fel meithrinfa goed ond roedd wedi tyfu'n wyllt iawn. Pwy sy'n ei ddefnyddio? Mae'r Ardd Ffisig ar gael yn rhwydd i'r cyhoedd, i'w mwynhau gan bobl leol ac ymwelwyr â'r Bont-faen a Bro Morgannwg. Mae iddo werth esthetig ac addysgol. Yr ardd sy'n hygyrch i ymwelwyr anabl